CILE seu CHILI

CILE, seu CHILI

Regnum Americae meridional. ultra tropicum Capricorni situm, iuxta mare Pacificum in longum porrectum, versus Occasum, inter Peruviam et Patagonum regiones, a Septentrione charchantes, et Collaones habitant, ab Occidente Platam respicit, reliquum Oceanô et Pacifici maris undis pulsatur aut abluitur, propter intensum illis in partibus frigus a frigore nomen habet. Nam Chili, Barbarorum linguâ, frigus significat: tantum enim est frigus, ut equos cum sessoribus pene constringat, et marmoris instar induret. Prima adversus Chilienses expeditio fuit Didaci Almagri, cui cum ex foederis conditionibus cum Francisco Pizarro initi ea provincia obvenisset, A. C. 1534. magnis itinerum difficultatibus superatis ad Chilienses penetravit; sed cum praeter viros proceris corporibus metuendos, hispidisque marinorum luporum pellibus terribiles, fagittis a tergo lateribusque incursantes suosque assidue lacessentes, nullum adhuc usquam auri indicium invenisset, dimislâ infructuosâ Chiliensium oppugnatione retro est reversus, occisusque post reditum a Pizarris, totius rei huius gloriam tandem Petro Baldivio reliquit, qui ad Chilienses Propraetor missus, gentem diuturnô bellô domuit, occupatisque maritimislocis opportunam illis in partibus coloniam deduxit, quae nunc Gentis Metropolis est. Regio ingentibus saepenumero terrae motibus infestatur, quibus praeter hominum iumentorumque miseram stragem, integros quoque montes solo aequat aut subvertit, fluviorum naturales alveos transfert, aut in lacus stagnantes comutat, et maris aestum per aliquot passuum milia divertit, navesque in sicco procul a statione relinquit. In huius etiam provinciae montanis peculiaris ventus dominatur, cuius vis adeo noxia est, ut oppressô inter viscera vitali calore viatorem extemplo interimat, mortuorum tamen corpora non infester, sed a corruptione et putrefactione conservet: non aliquâ tamen vehementiâ, sed nimiâ suâ subtilitate adeo noxius est. Metel. Baudrando, a Septentrione Peruviam, ab Oriente Andes montes, a Meridie Terram Magellanicam habet. Subst maiori ex parte Hispanis, Boream versus. Herrera, c. 22. Linschotus, a Costa, etc.

Urbes praecipuae Ciles.

Araucum, Arauco. Chiloa, Chiloe. Civitas conceptionis, Ciudad de la Conception. Fanum S. Iacobi, S. Iago, totius regionis primaria. Fanum S. Iohannis de confinio, S. Iuan de la Frontera. Imperialis, Imperial. Osornum, Osorno. Serena seu Coquimba, la Serene o Coqumbo. Urbs dives, villa Ricca. Valdivia.